-
Prof. Dr. BARIŞ KORKMAZ
-
Doç.Dr. MEHMET YANARDAĞ
-
DOÇ.DR. OYTUN ERBAŞ
Otizm Tanı ve Seyri
Eğer çocuğa otizm teşhisi konulduysa ilk yapılan uygulama ailelerin otizm hakkında bilgilendirilmesi ve bilinç kazandırılmasıdır. Ardından erken teşhisin oldukça önem taşıdığı otizm rahatsızlığında tedaviye başlamada zaman kaybedilmemesi gerekmektedir. Bu nedenle otizm teşhisinden hemen sonra çocuk uygun bir tedavi ve rehabilitasyona yönlendirilir.
Otizm bir tür gelişim geriliğidir. Bu nedenle otizm tanısı koyulurken tahliller ya da görüntüleme işlemleri gerçekleştirilmez. Otizm teşhisi için klinik gözlem gerekmektedir. Otizm şüphesi olan çocukların davranışları gözlemlenir. Genellikle 0-3 yaş arası dönemde otizm teşhisi konulmaktadır. 2 yaşından sonra otizm belirtilerini anlamak ve teşhis etmek daha kolaydır ancak iyi bir gözlem ve araştırma ile 1 yaş ve öncesi dönemde de otizm tanısı koyulabilmektedir. Otizm tanısı koyulabilmesinde ailelerin gözlemleri ve farkındalığı oldukça önemlidir. Ailelerin erken fark etmesi durumunda erken teşhis ile tedaviye daha küçük yaşta başlanılarak otizmin etkileri ileri düzeyde azaltılabilir.
Otizmde Erken Tanı ve Teşhis
Otizmde erken teşhis oldukça önem taşır. Erken tedaviye başlayan otizmli çocukların topluma kazandırılma oranları oldukça yüksektir. Tedavilere erken başlanan hastalarda otizmin belirgin özellikleri azaltılabilir.
Ailelerin ilk altı ay içerisinde fark edebilecekleri belirtiler vardır. Dikkatli ve iyi gözlemci olan aileler çocuklarında otizmi ilk altı ay içerisinde fark edebilirler. Otizmin ilk aylarda belli olmaya başladığı en belirgin özelliklerden bir tanesi anne, baba veya çocuk ile ilgilenen kişiye karşı çocuğun ilgisiz olmasıdır. Çocuğun bakımını gerçekleştiren kişiye karşı ilgisizliği hastalığın en belirgin sebebidir. Kişinin sesine veya yüzüne karşı tepki vermeyen çocuklarda otizmden şüphe edilir. Aynı zamanda ilk aylarda babıldama diye tabir edilen sesleri çıkarmıyor olması, yaşıtı çocuklara göre çıkardığı ses sayısının az olması da otizm belirtisi olabilir. Otizmde tanı konulmasını hızlandıran diğer belirtiler ise 0-6 ay arası dönemde göz teması, gülümseme gibi iletişim aktivitelerinin bulunmamasıdır. Kucak isteme, oyun oynama isteği olmayan bebeklerde otizm düşünülür.
1 yaşına gelmiş bebeklerde ise benzer belirtilerin yanı sıra hastalık kendini biraz daha belli eder. Otizmli çocuklar gülümsemenize karşılık vermezler. Aynı zamanda ismi ile seslendiğinizde de size bakmayacaklardır. Size bir nesne göstermek istedikleri zaman onu işaret etmezler. İletişime bağlı birçok eksiklik görülür. Sizinle oyun oynama isteğinde bulunmazlar. Siz iletişim kurmak istediğiniz zaman ise isteksiz olurlar. Bunun yanında 1 yaşında akranlarının aksine kelime çıkaramıyor olabilirler. Bu tip belirtiler fark edildiği zaman otizm tanısı için doktora başvurmanız gerekir.
Otizmin Seyri
Otizmli çocuklar iki yaşına geldikleri zaman belirtiler giderek kendini göstermeye başlayacaktır. 2 yaşında bir çocukta eğer otizm görülüyorsa konuşma becerisinde gerilik görülür. Bazı vakalarda konuşma hala gerçekleşmiyorken, bazı vakalarda ise konuşma güçlüğü görülür. Bu vakalarda konuşma vardır ancak süren bir sohbet gerçekleşmez.
2 yaş sonrası dönemde görülen en belirgin özelliklerden bir diğeri ise söylenenlere tepki vermeme durumudur. Söylenenleri anladığını belli edecek jest ve mimikler kullanmazlar ve sizi anlıyormuş gibi görünmezler. Konuşurken kısık bir ses tonuyla ve tedirgin olarak konuşurlar. Aynı zamanda söylenenleri yapma konusunda da güçlük çekebilirler. Ani tepkiler verme durumu da sıklıkla rastlanan bir durumdur. Aniden bağırmaya, gülmeye veya ağlamaya başlayabilirler. İsmiyle seslendiğinizde size bakmayabilir ve tepki vermeyebilirler.
Eğer 0-2 yaş döneminde çocuğunuz ile iletişim kurmakta güçlük çekiyorsanız otizmden şüphe etmek gerekir. Otizm şüpheniz varsa erken teşhisin çok önemli olduğunu unutmamanız gerekir.
Otizm'de erken tanı tedavi süreci için çok önemlidir. Rehberlik Araştırma üzerinden alanında uzman doktorlar ve profesörlerden ücretsiz randevu talebi oluşturabilirsiniz.