-
Prof. Dr. BARIŞ KORKMAZ
-
Doç.Dr. MEHMET YANARDAĞ
-
DOÇ.DR. OYTUN ERBAŞ
Otizm Neden Olur?
Otizm sıfır ile üç yaş arası dönemde ortaya çıkan bir hastalıktır. Doğuştan gelen bu hastalıkta belirtiler ilk üç yaş döneminde görülür ve genellikle bu yaş aralığında tespit edilir. Bazı vakalarda belirtilerin daha az görülmesi veya ailelerin dikkatsizliği gibi sebeplerden dolayı teşhis ileriki yaşlarda koyulabilmektedir. Ancak kesinlikle otizm sonradan gelişen bir hastalık değildir.
Yapılan araştırmalar sonucunda hala kesin bir bilgiye ulaşılmış olmamasına rağmen, otizmin genetik bir hastalık olduğu bilinmektedir. Otizm bebeğin oluşumu sırasında meydana gelen bir çeşit gelişim geriliğidir. Soy ağacınızda otizm bulunması, otizm riski taşıdığınız anlamına gelmemektedir. Gen aktarımı ile süregelen bir hastalık değildir. Ancak yapılan araştırmalara göre otizmli bir çocuğun kardeşinde de otizm görülme olasılığı diğer doğumlara göre oldukça yüksektir.
Genellikle otizm erkek çocuklarda sıklıkla görülmektedir. Kız çocuklara oranla otizm riski erkek çocuklarda 5 kata kadar daha yüksektir. Sebebi hala tam olarak bilinmeyen bir hastalık olan otizm ülkemizde yaklaşık olarak her 150 çocuktan birinde görülen ve giderek yaygınlaşan bir hastalıktır. Otizmin sebebinin genetik olduğu düşünülse de henüz otizm rahatsızlığını taşıyan bir gen saptanmamıştır. Bu nedenle çevresel faktörler, sağlıksız beslenme, hava kirliliği, kimyasal ve zararlı maddelere maruz kalma gibi sebeplerin de otizme neden olabileceği düşünülmektedir. Üstelik yapılan araştırmalarda bu faktörler ile otizm arasında ciddi derecede bağlantılara rastlanmaktadır.
Otizme Sebep Olabilecek Etkenler Nelerdir?
Otizmin en büyük sebebi genlerdir. Genetik olduğu düşünülen bu hastalıkta önceden bir tespit mümkün olmadığı için engel olunamayan bir sebeptir. Bebeğin oluşumu esnasında gelişen bu durum için alınabilecek bir tedbir maalesef bulunmamaktadır. Ancak sebebi tam belli olmadığı için otizm riskini azaltmak isteyen annelerin sağlıklı bir hamilelik dönemi geçirmesi oldukça önemlidir.
Doğum öncesi dönemde yapılan KKK (kızamık, kızamıkçık, kabakulak) aşısının yapılmasının otizme sebep olduğu düşünülmektedir. Yapılan araştırmalar KKK aşısı ile otizm arasında bir bağlantı olduğunu kanıtlayan sonuçlar vermemiştir ancak çoğu uzman görüşü günümüzde de bu aşıların otizme sebebiyet verebileceği yönündedir. Bu nedenle otizmden korunmak için dikkat edilmesi gereken unsurlardan biridir.
Otizme sebep olabilecek bir diğer önemli faktör ise hamilelik döneminde annenin beslenmesidir. Doğum süresi boyunca sağlıklı beslenen ve sağlığına dikkat eden annelerin çocuklarında otizm daha az rastlanan bir hastalıktır. Sağlıksız beslenme, sağlığa dikkat etmeme, sigara ve tütün ürünleri tüketme, alkol kullanma, uyuşturucu madde alımı otizme sebep olabileceği düşünülen önemli faktörlerdir. Otizmin yanı sıra birçok hastalığa ve anormalliğe sebep olacak bu davranışlardan hamilelik dönemi boyunca kesinlikle uzak durulmalıdır.
Otizmi Etkileyen Dış Etkenler Nelerdir?
Otizm genetik bir rahatsızlık olmasına rağmen otizmin bir tür gelişim geriliği olduğunu unutmamak gerekir. Otizm eğilimi olan ancak otizm belirtilerini taşımayan hastalar da bulunmaktadır. Otizmde tetikleyici olarak tabir edilen en dikkat çekici unsur ise televizyon izlemedir. Çocukları sakinleştirmek, oyalamak ya da eğlendirmek için televizyon izletmek, telefon veya tablet vermek özellikle ülkemizde anne ve babaların sıklıkla yaptığı bir davranıştır. Ancak bu tip teknolojik aletler çocuklarda dikkat dağınıklığı, dış etkenlere karşı ilgisizlik, algıda gerilik, iletişim güçlüğü gibi durumlara sebep olmaktadır. Otizmde de en belirleyici belirtiler olan bu gelişim bozukluklarını televizyon izlemek tetikleyecektir. Gelişim geriliği ve iletişim bozukluğuna sebep olabilecek oyuncaklar, oyunlar ve teknolojik aletlerden uzak durmak ve bunlara sebep olacak ortamlar yaratmaktan kaçınmak otizmin etkilerini azaltır veya otizmden korunmanızı sağlar.
Otizm Şüpheniz Varsa Ne Yapmalısınız?
Eğer otizmden şüphe ediyorsanız zaman kaybetmeden mutlaka uzman bir doktora başvurmanız gerekmektedir. Uzman doktorlar ve profesörlerden görüş almak ve muayene olmak veya tedavi süreci planlamak için Rehberlik Araştırma Otizm sayfası ile uzman profesörlerden ve doktorlardan ücretsiz randevu talebi oluşturabilirsiniz.